Δευτέρα 28 Φεβρουαρίου 2011

Kuhle Wampe

Και η δική μου ανάρτηση κινείται στο πνεύμα αυτής του Μπάμπη. Τυχαίο; δε νομίζω.

Το 1932, όταν η τότε οικονομική κρίση βρισκόταν στον παροξυσμό της και η Γερμανία είχε 30% ανεργία, γυρίστηκε στο Βερολίνο, με πρωτοβουλία του ΚΚ Γερμανίας, η ταινία με τίτλο: «Kuhle Wampe», με σενάριο Μπερτολντ Μπρεχτ, σκηνοθεσία Ζλάταν Ντάντοφ και μουσική Χανς Άισλερ (που αργότερα συνέθεσε τον ύμνο της Ανατολικής Γερμανίας). Τα γυρίσματα ήταν επεισοδιακά γιατί τα SA του Ρεμ επιχειρούσαν κάθε τόσο να εισβάλουν στο χώρο όπου γίνονταν τα γυρίσματα και συγκρούονταν με την περιφρούρηση του ΚΚ. Αλλά και όταν ολοκληρώθηκε η ταινία, λογοκρίθηκε από το τότε παραπαίον καθεστώς της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και, λίγους μήνες μετά, με την άνοδο των ναζί, την έφαγε το σκοτάδι. Χρειάστηκε να περάσουν δεκαετίες για να προβληθεί ελεύθερα.
Kuhle Wampe (ψυχρή λίμνη) είναι το όνομα ενός οικισμού ανέργων και εξαθλιωμένων από την κρίση, κάπου έξω από το Βερολίνο, κοντά σε μια λίμνη. Η ταινία ξεκινάει με μια ομάδα ανθρώπων να ψάχνουν μάταια για δουλειά. Ένας νέος άνεργος, γυρίζει απογοητευμένος στο σπίτι του, ακούει τη γκρίνια της οικογένειάς του και αυτοκτονεί. Στη συνέχεια η οικογένειά του, που δεν έχει να πληρώσει το νοίκι, εγκαθίσταται στο Kuhle Wampe. Η ταινία επικεντρώνεται στην κόρη, που προσπαθεί να επιβιώσει και να αντιμετωπίσει και μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Όλα αυτά εξιστορούνται με ένα «ντοκυμανταιρίστικο» τρόπο, με έμφαση στην περιρέουσα ατμόσφαιρα ανέχειας και αβεβαιότητας για το μέλλον.
Ο Μπρεχτ, με τη γνωστή του αποστασιοποιημένη προσέγγιση, χωρίς καταγγελτικές κραυγές, δε χαρίζεται ούτε στο κεφάλαιο, ούτε στην οικογένεια, ούτε στη δικαιοσύνη ούτε στις συμβάσεις της εποχής. Βλέπει με συμπάθεια τη νέα κοπέλα, αλλά πάντως όχι με μίσος το εχθρικό προς αυτήν περιβάλλον (μια οπτική του στυλ «δε μπορούμε να περιμένουμε καλό από δαύτους»). Ούτε πάλι διακηρύσσει την επερχόμενη έλευση του σοσιαλιστικού παραδείσου. Εκεί όπου επικεντρώνεται είναι στην ανάγκη για αλληλεγγύη μεταξύ των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων που υποφέρουν και που, με κάποιον τρόπο, θα πρέπει να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους, προκειμένου να αλλάξει κάτι προς όφελός τους. Και την ένταξη στο κόμμα τη βλέπει σαν μια διαδικασία συλλογικής δράσης, μεταξύ ανθρώπων που προσπαθούν να σταθούν στα πόδια τους, υπό αντίξοες συνθήκες, και να ορίσουν τους εαυτούς τους.
Ας μην πούμε περισσότερα. Την ταινία την είδα στο «Τριανόν», και μαζί με την προβολή παρακολούθησα και μια μικρή μουσική παρουσίαση με τραγούδια των Μπρεχτ, Βάιλ και Άισλερ. Άξιζε τον κόπο...
Να σας δώσω μόνο το link με το Solidaritaetslied, που είναι το τραγούδι-θέμα της ταινίας.

http://www.youtube.com/watch?v=NBgry-urw4k

Γιώργος Αιμ. Σκιάνης

Η ΑΠΟΜΑΓΕΥΣΗ ΤΩΝ ΙΔΕΟΛΟΓΗΜΑΤΩΝ

Από το σύνθημα ΄΄ ψωμί – παιδεία – ελευθερία ΄΄ και την ανάγκη μετάβασης απ’ την δικτατορία στον κοινοβουλευτισμό του 1974, μέχρι το πρόσφατο ΄΄ Λεφτά υπάρχουν ΄΄ του τρίτου απόγονου της γενιάς των παπατζήδων, έχουν μεσολαβήσει οκτώ εκλογικές αναμετρήσεις.
Οκτώ εκλογικές αναμετρήσεις που ο πολίτης νιώθει να ταπεινώνεται και να ασελγείται κάθε φορά που κάποιος επίδοξος μεγαλοκατεργάρης διοριστεί απ’ την υπερεθνική ελίτ να αποτελειώσει το καταστροφικό έργο που άφησε ο προκάτοχός του. Κάθε φορά σκαρφίζονται κι’ ένα νέο σύνθημα που θα δώσει νόημα στις παραδοσιακές αξίες και θα κινητοποιήσει την κοινωνία.
Απ’ την ΄΄ Αλλαγή ΄΄ στην ΄΄ Κάθαρση ΄΄ απ’ την ΄΄ οικουμενική ΄΄ στους ΄΄εκσυγχρονιστές΄΄ και απ’ τους ΄΄ μεγάλους στόχους ΄΄ στην ΄΄ επανίδρυση του κράτους ΄΄ . Τα ίδια και τα ίδια, μπολιάζουν τους πολίτες με γενναιόδωρες δόσεις συνωμοσιολογίας προκειμένου να εμφανιστούν, ως οι θεράποντες της πολιτικής ζωής του τόπου.
Αυτή την φορά όμως τα συνθήματα ξεθώριασαν και έπαψαν να εμπνέουν τους πολύπαθους και ευκολόπιστους ψηφοφόρους οι οποίοι, άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι το πολιτικό σύστημα είναι παρικμασμένο και όλοι οι πολιτικοί ( απ’ όποιο κομματικό φυτώριο κι’ εάν προέρχονται ) έχουν μολυνθεί απ’ την ΄΄Ροπή τους για εξουσία΄΄ όπως έλεγε χαρακτηριστικά ο Μπακούνιν.
Έχουν πλέον καταλάβει ότι η επηρμένη συμπεριφορά και ο πολιτικός πατερναλισμός των ποιμένων της εξουσίας, παρουσιάζει μια παρεκτροπή απ’ τις αξίες – που υποτίθεται ότι πρεσβεύουν – καθιστώντας τις πράξεις τους αλληλέγγυες με την μολυσματική πλουτοκρατία που λεηλατεί την χώρα.
Μήπως λοιπόν ήρθε η ώρα να κλείσει ο κύκλος της πολιτικής εκπροσώπησης και να βάλουν οι πολίτες τους όρους τους στέλνοντας στα σπίτια τους όλα αυτά τα καθάρματα, τα οποία δεν είναι τίποτε περισσότερο από παραχαράκτες ιδεών.
Γιατί, μην μου πείτε ότι το πολιτικό άθροισμα όλων – μηδενός εξαιρουμένου – των κομμάτων , απ’ το κίβδηλο ΠΑΣΟΚ και την κατακερματισμένη Αριστερά, μέχρι τους νέο-συντηρητικούς Νεοδημοκράτες και τον Χριστιανοφασίστα Καρατζαφέση, δεν παρουσιάζεται ενδεές.
Και καλά για την ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ , μου ήταν πάντα αντιπαθείς, μιαροί και αποκρουστικοί όλοι τους ( θα εξαιρέσω ίσως κάποιες καλλίγραμμες βουλευτίνες που προσφέρουν εύχυμη ηδονή στην πλειοψηφία των πολιτών ) γιατί, τα τελευταία χρόνια κινούνται και οι δύο στο ίδιο μήκος κύματος και εντελώς ξεδιάντροπα και ανενδoίαστα ψεκάζουν με παραισθησιογόνες ψευδαισθήσεις τους εκκολαπτόμενους ψηφοφόρους τους, αποσκοπώντας στον προσπορισμό των ψήφων τους.
Αυτό όμως που με θλίβει περισσότερο είναι, η στάση της Αριστεράς, η οποία ΄΄ γηράσκει αει διασπόμενη ΄΄ Τζίμης Πανούσης. Δυστυχώς γι’ αυτή , όχι μόνο δεν έχει καταφέρει να σταθεί στο ύψος της, κινητοποιώντας την κοινωνία ενάντια στην λαίλαπα που μας επιβάλλει η χούντα του ΠΑΣΟΚ, αλλά προσπαθεί να κερδίσει τις εντυπώσεις κραυγάζοντας ξεπερασμένα αντικαθεστωτικά φληναφήματα, καθιστώντας την γραφική, ή μάλλον, όπως λέει ο Τζίμης Πανούσης ΄΄ σαν τους μάρτυρες του Ιεχωβά ΄΄ αφού έχουν καταφέρει για περισσότερο από 40 χρόνια να λένε τα ίδια και τα ίδια πράγματα.

Χαράλαμπος Κουκάκης

Τρίτη 22 Φεβρουαρίου 2011

Η ΛΙΒΥΗ ΣΤΙΣ ΦΛΟΓΕΣ


Όπως και στις περιπτώσεις της Τυνησίας και της Αιγύπτου, έτσι και τώρα ο δυτικός κόσμος παρακολουθεί εμβρόντητος την απροσδόκητη τροπή που πήρε μια διαδήλωση μερικών εκατοντάδων ανθρώπων στη Βεγγάζη της Λιβύης. Το αν θα επιβιώσει αυτής της κρίσης ή όχι η δικτατορία του Γκαντάφι κανείς δε μπορεί να το πει, γιατί ελάχιστες πληροφορίες μπορούν να διασταυρωθούν. Το βέβαιο είναι πως και για τη Λιβύη γυρίζει σελίδα. Με πολύ πιο βίαιο τρόπο από ό,τι στην Τυνησία και στην Αίγυπτο.

Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές είναι βέβαιο ότι τα μέλη πολλών διπλωματικών αποστολών της Λιβύης έχουν ζητήσει πολιτικό άσυλο. Είναι επίσης βέβαιο ότι δυο πιλότοι της πολεμικής αεροπορίας έχουν ζητήσει πολιτικό άσυλο στη Μάλτα, όπου προσγείωσαν τα αεροσκάφη τους, δηλώνοντας ότι τους ζητήθηκε να βομβαρδίσουν διαδηλωτές κι επιβεβαιώνοντας έτσι την πληροφορία ότι πολεμικά αεροπλάνα και ελικόπτερα χτυπούν τους διαδηλωτές στην Τρίπολη. Μερικώς επιβεβαιωμένες πληροφορίες αναφέρουν ότι η Βεγγάζη, η Αλ Μπάιντα, το Τομπρούκ και άλλες πόλεις είναι πλέον στα χέρια των διαδηλωτών κι ότι ο Υπουργός Δικαιοσύνης της χώρας παραιτήθηκε, διαμαρτυρόμενος για «την υπερβολική βία» με την οποία αντιμετωπίστηκαν οι διαδηλωτές.
Όλα δείχνουν ότι στην απέραντη αυτή χώρα - με έκταση ίση με 15 Ελλάδες και πληθυσμό 7 περίπου εκατομμύρια, όπου ο μέσος όρος ηλικίας είναι τα 24χρόνια και το ποσοστό των εγγράματων ένα από τα πιο ψηλά στον αραβικό κόσμο (88%) - τη σχετικά πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου, που εδώ και 42 χρόνια κυβερνούσε με σιδηρά πυγμή ο Συνταγματάρχης Γκαντάφι, συγκροτήθηκε, ανεπαισθήτως, η ίδια κοινωνική συμμαχία που γκρέμισε τα καθεστώτα της Τυνησίας και της Αιγύπτου: της μεσοαστικής νεολαίας που ασφυκτιά από την έλλειψη προοπτικών και της φτωχολογιάς που, λόγω των αυξήσεων των τιμών των τροφίμων, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, αντιμετωπίζει το φάσμα της πείνας. Μια ιδιαιτερότητα της Λιβύης είναι ότι στη συμμαχία αυτή φαίνεται να προστέθηκαν και κάποιες φυλές της ερήμου, που μέχρι τώρα θεωρούνταν πιστές στο καθεστώς.

Το βέβαιο είναι πως οι εξελίξεις είναι πολύ πιο βίαιες από ό,τι στην Αίγυπτο και στην Τυνησία. Σε αυτό συμβάλλει η μηδενική επιρροή των ΗΠΑ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο καθεστώς του συνταγματάρχη Γκαντάφι. Επιρροή, που στις δυο προηγούμενες περιπτώσεις, αλλά και στο Μπαχρέιν, έπαιξε καθοριστικό ρόλο επιβάλλοντας «αυτοσυγκράτηση» στις δυνάμεις καταστολής των παραπαιόντων καθεστώτων.
Βέβαιο είναι επίσης πώς, είτε επιζήσει είτε καταρρεύσει το καθεστώς, η Λιβύη θα γίνει παντελώς ανεξέλεγκτη.
Αν μεν το καθεστώς επιβιώσει, θα διαρήξει τις σχέσεις που έχτισε με τη Δύση τα τελευταία χρόνια, θεωρώντας την υπάιτια για την εξέγερση, και θα επανέλθει στην κατάσταση του «Κράτους - ταραχοποιού», που ήταν μέχρι τα τέλη του 20ου αιώνα.
Αν πάλι το καθεστώς καταρρεύσει, η κατάρρευση θα γίνει, όπως φαίνεται από τις μέχρι στιγμής υπάρχουσες πληροφορίες, μέσα σε λουτρό αίματος. Σε μια τέτοια περίπτωση θα ακολουθήσει μια μακρά περίοδος αναταραχής και αγώνα μεταξύ των διαφορετικών ομάδων των εξεγερμένων για τον έλεγχο της εξουσίας και των πλουτοπαραγωγικών πόρων. Νικητές σε αυτόν τον ανελέητο πόλεμο θα αναδειχθούν, όπως συμβαίνει πάντα σε αυτές τις περιπτώσεις, οι πιο αδίστακτοι.
Κι εδώ, επανέρχονται αμείλικτα τα ερωτήματα που τεθηκαν - και δεν έχουν απαντηθεί ακόμα - στην Τυνησία και στην Αίγυπτο. Θα μπορέσει η μεσαία αστική τάξη να επιβάλει το πάντρεμα του Ισλάμ με τον κοινοβουλευτισμό; Ή θα κυριαρχήσουν στη Λιβύη ακραία ισλαμιστικά στοιχεία, τα οποία θα επηρεάσουν σημαντικά τις εξελίξεις και στις γειτονικές χώρες; Ποιες θα είναι οι αντιδράσεις της Δύσης απέναντι σε μια μη ελεγχόμενη και, ενδεχομένως, εχθρική εξουσία;
Η εξέγερση στη Λιβύη δείχνει πως οι αιτίες της οργής είναι πολύ βαθύτερες από όσο, ακόμα και οι πιο ενδελεχείς μελετητές του αραβικού κόσμου φαντάζονται. Γι αυτό και τα πάντα τίθενται υπό αμφισβήτηση. Κι όταν ένας γίγαντας ξυπνάει - και ο αραβικός κόσμος, παρά το πλήθος των πολιτισμικών διαφορών ανάμεσα στις διαφορετικές περιοχές και τις διαφορετικές φυλές είναι ένας κοιμισμένος γίγαντας - η γη γύρω από αυτόν και σε κάποια απόσταση τρέμει. Το αν ο γίγαντας αυτός θα εξελιχθεί σε καλό τζίνι ή σε τέρας της Αποκαλύψεως, εξαρτάται κυρίως από τη Δύση. Η οποία, σε ό,τι αφορά στην Ευρώπη τουλάχιστον, δε δείχνει να έχιε συναίσθηση της σοβαρότητας της κατάστασης.

Γιάννης Χρυσοβέργης.

Σημ: Η αναρτηση αυτή αναδημοσιεύεται από το ενημερωτικό διαδικτυακό τόπο του Ηρακλείου Κρήτης ΕΚΡΗΚΤΙΚΟ

Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2011

Η ΣΙΩΠΗ ΤΩΝ ΑΜΝΩΝ

΄΄ Μισώ τους αδιάφορους και το κλαψούρισμα των αιώνιων αθώων΄΄ έλεγε ο Γκράμσι, αναφερόμενος – όπως χαρακτηριστικά τους ονόμαζε – στους ΄Άτολμους Πολίτες΄΄ οι οποίοι έχουν πάψει να είναι ασυμβίβαστοι προλετάριοι, αλλά εξημερωμένα μοιρολατρικά ανθρωπάκια.
Συμπληρώνοντας σε παράφραση τα λόγια του Γκράμσι θα έλεγα, ότι ντρέπομαι πραγματικά για την εικόνα του σύγχρονου αθέατου κόσμου που φοβάται την σκιά του υποτασσόμενος αδιαμαρτύρητα στους κανόνες των Τροικανών, οι οποίοι μας θέλουν παρακμιακά υποπροϊόντα.
Θλίβομαι αφάνταστα, όταν βλέπω τους πάλαι ποτέ συνειδητούς αγωνιστές να δέχονται τα πάντα από μια κυβέρνηση στρατευμένων μισθοφόρων που ξεχαρβάλωσε οτιδήποτε κεκτημένο, μετατρέποντας τους πολίτες σε εξαθλιωμένα υποζύγια.
Και τέλος απορώ και αηδιάζω με την αδρανοποίηση και την πρωτοφανή παθητικότητα που επιδεικνύει η κοινωνία μας, η οποία, δεν ξέρω εάν οφείλεται στην πολιτική ανωριμότητά της ή στην ανάγκη της να πιστέψει κάπου, αλλά αυτό που δυστυχώς βλέπω είναι ότι, ΄΄μομικροί ιραίοι κι’ άβουλοι αντάμα προσμένουν ίσως κάποιο θάμα’’.
ΞΥΠΝΗΣΤΕ ΡΕ !!!! δεν βλέπετε ότι όλα αυτά τα καθάρματα βιάζουν καθημερινά την νοημοσύνη μας, απειλούν βάναυσα το μέλλον μας, σφετερίζονται συστηματικά τον κόπο και τη προσπάθειά μας. Δεν βλέπετε ότι με στοχευόμενες προσπάθειες προσπαθούν να αφυδατώσουν τα αναπτυξιακά μορφώματα της οικονομίας ενταφιάζοντας τις όποιες προοπτικές υπάρχουν, προκειμένου να βγάλουν τη χώρα στο σφυρί. Δεν βλέπετε ότι ο φράχτης που υψώνουν συστηματικά μπροστά μας, θεμελιώνει το ολοένα αυξανόμενο χάσμα μεταξύ των ισχυρών και των ταλέπορων.
Αν τελικά τίποτε απ’ όλα αυτά δεν θέλετε να δείτε, τότε δεν ευθύνονται μόνο αυτοί που μας προκαλούν ένα νέο κοινωνικό Απαρχαιντ, αλλά και αυτοί που το αποδέχονται।
Χαράλαμπος Κουκάκης

Σάββατο 19 Φεβρουαρίου 2011

Δείχνει αλλά δεν είναι - Δυνάμει και εν ενεργεία

Νιώθω άσχημα που δεν έγραψα κάτι για το μπλογκ, εδώ κι’ένα μήνα. Είναι που με απασχολούσαν διάφορα πράγματα, ένα από τα οποία αποτέλεσε και πηγή έμπνευσης για την παρούσα ανάρτηση.

Μετά από κόπους δυο χρόνων και παραπάνω καταφέραμε να ολοκληρώσουμε το βιβλίο σε ηλεκτρονική μορφή, με πολλές ωραίες έγχρωμες εικόνες. Υπογράψαμε και συμφωνητικό με τον εκδότη και εγώ νόμιζα πως η ταλαιπωρία μου τέλειωσε. Κακώς το νόμιζα: η περιπέτεια τώρα αρχίζει.
Ο γραφίστας μου είπε ότι πολλές από τις εικόνες που ετοιμάσαμε έχουν χαμηλή ανάλυση για εκτύπωση σε φιλμ και μαζική αναπαραγωγή σε έντυπη μορφή, έστω και αν αποτυπώνονται ευκρινώς στην οθόνη του υπολογιστή, ή ακόμα και στο Α4 χαρτί του εκτυπωτή μου. Θα χρειαστεί πολλή δουλειά για να ξεπεράσουμε τα τεχνικά προβλήματα. Αν θυμάμαι καλά, στην ένστασή μου ότι εμένα οι εικόνες μου φάνηκαν μια χαρά, μου επισήμανε ότι «η οθόνη δείχνει αυτό που φαίνεται να είναι αλλά δεν είναι».
Μεγάλη κουβέντα αυτή, που αποτελεί έμπνευση για προβληματισμό. Δε συμφωνώ με τη διατύπωση, αλλά νομίζω ότι το ηλεκτρονικό αρχείο, που είναι αποθηκευμένο σε κάποια μονάδα μνήμης με τη μορφή μαγνητικών, ηλεκτρικών ή οπτικών (ηλεκτρομαγνητικών) σημάτων, είναι μια πραγματικότητα, διαφορετικής ποιότητας από αυτήν που θα εμφανιστεί τυπωμένη. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως το «εν δυνάμει» του Αριστοτέλη. Εν δυνάμει πραγματικότητα νομίζω πως συνιστούν και οι σκέψεις μας, ή και τα όνειρά μας, που δεν είναι τόσο άυλα όσο συχνά πιστεύουμε. Στο κάτω κάτω και ο ανθρώπινος εγκέφαλος λειτουργεί με ηλεκτρικά σήματα, απ’όσο γνωρίζουμε, και ως εκ τούτου το βρίσκω λογικό να θεωρήσω ότι το πνεύμα έχει μια υλική υπόσταση.
Η οθόνη του υπολογιστή, όπως και το τυπωμένο βιβλίο, είναι υλικοί φορείς, μέσω των οποίων αποτυπώνεται η εν δυνάμει πραγματικότητα του αρχείου. Οι φορείς αυτοί είναι ύλη άλλης τάξης από αυτήν του ανθρώπινου νου ή του αποθηκευτικού μέσου. Και η εν δυνάμει πραγματικότητα, καθώς αποτυπώνεται σε κάποιον υλικό φορέα-μέσο, παίρνει σχήμα και μορφή και γίνεται πραγματικότητα «εν ενεργεία». Η μορφή που θα πάρει το εν ενεργεία είναι αποτέλεσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ του εν δυνάμει και του υλικού μέσου αποτύπωσης.
Στη δική μας περίπτωση, κατάλαβα πως «θέλει δουλειά πολλή» για να περάσουμε από το εν δυνάμει σε ένα «εν ενεργεία» που να μας ικανοποιεί. Και μια τελευταία σκέψη: η οθόνη του υπολογιστή είναι ένα πολύ καλό μέσο οπτικοποίησης της πληροφορίας. Το έντυπο μέσο έχει σαφώς λιγότερες δυνατότητες σε αυτό το επίπεδο. Και ο επίδοξος συγγραφέας θα πρέπει να απευθυνθεί περισσότερο στην αναλυτική σκέψη του αναγνώστη, μέσω της γλώσσας, και λιγότερο στις αισθήσεις του, μέσω της εικόνας. Αξίζει τον κόπο να προσπαθήσει κανείς σε αυτήν την κατεύθυνση, μήπως και διασωθεί ο αναγνώστης και η ικανότητά του να σκεφτεί.

Γιώργος Αιμ. Σκιάνης

Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου 2011

Μακάρι...

Μετά την πτώση της χούντας, μικρός 15χρονος μαθητής περιέτρεχα με τη σπουδή ενθουσιώδους κουταβιού σε κάθε εκδήλωση της εποχής εκείνης, σε συναυλίες, ομιλίες, διαδηλώσεις…
Σε μια από αυτές στο Παναθηναϊκό Γήπεδο, στην Αλεξάνδρας, κοντοστάθηκα σε ένα πηγαδάκι, από τα πολλά και θορυβώδη της εποχής. Σε κάποια στιγμή άρχισα κι εγώ να λογομαχώ με ένα τύπο, που με όσα έλεγε μου έμοιαζε με δεξιό ή και κρυπτοχουντικό… Μούλεγε, τούλεγα, φωνάζαμε δηλαδή και σιγά – σιγά ανοίξαμε το δικό μας πηγαδάκι, μαζεύτηκαν κι άλλοι και παρακολουθούσαν την «αντιπαράθεση»…
Μου λέει ο τύπος: «Καλά, μιλάς για την Κίνα!.. Για πες μου, πότε ψήφισαν σοσιαλισμό οι κινέζοι; Πότε γίνανε εκλογές;»
Να πω την αλήθεια, κάπου σταμάτησε το μυαλό μου. Ο τύπος χαμογέλασε ειρωνικά. Τότε πετάχτηκε κάποιος από πίσω μου, ένας ψηλέας με μούσια και μαλλιά και φώναξε βροντερά:
«Μη κωλώνεις ρε πιτσιρίκο! Οι κινέζοι ψήφισαν με τα όπλα τους!»
Αμέσως φωτίστηκε το πρόσωπό μου. Ναι, οι κινέζοι είχαν κάνει επανάσταση, τι να τις κάνανε τις εκλογές;

Χρόνια πολλά μετά, ακόμα δεν έχω ξεχάσει εκείνη τη συζήτηση. Όχι, κατά βάθος δεν με είχε ικανοποιήσει η απάντηση του μούσια… παρότι τότε την είχα χαρεί. Απ’ τα δεκαπέντε μου μέχρι και μετά τα είκοσι, διεξήλθα όλα τα… στάδια του αριστερού ακτιβισμού, όμως ποτέ μου δεν είχα ξεχάσει εκείνο το δισταγμό μου, για το αν και πώς ψήφισαν οι κινέζοι σοσιαλισμό…

Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες μιας εξέγερσης στις αραβικές χώρες. Μιας εξέγερσης που το κύριο χαρακτηριστικό της είναι ο αυθορμητισμός και από την άλλη, η αδυναμία της εξουσίας να την αντιμετωπίσει αποτελεσματικά.
Η εξέγερση αυτή δε γίνεται με τα όπλα. Αγανακτισμένοι πολίτες απλά κατεβαίνουν στο δρόμο φωνάζοντας ότι δεν αντέχουν άλλο. Δεν αντέχουν τη φτώχεια, την ανελευθερία, την υποκρισία του θρησκευτικού καθωσπρεπισμού και τη γελοιότητα του κρατικού αυταρχισμού.
Νέοι κυρίως, από τα χαμηλά και μεσαία στρώματα. Και γυναίκες. Και άνεργοι. Και φτωχοί εργάτες, που δουλεύουν για ψίχουλα.
Τι φέρνει αυτή η εξέγερση κανείς δεν μπορεί να πει.
Δεν πρόκειται για μια οργανωμένη εξέγερση. Δεν υπάρχουν «πολιτικά υποκείμενα» για να την λεηλατήσουν καθοδηγητικά. Ακόμα και οι θρησκευτικοί ινστρούχτορες του αραβικού ισλαμισμού πιάστηκαν στον ύπνο. Οι για δεκαετίες ολόκληρες βολεμένες και μουχλιασμένες ηγεσίες των χωρών αυτών και οι καθεστωτικοί τζουτζέδες τους τρέμουν την επόμενη μέρα. Βασιλιάδες, δικτάτορες, συνταγματάρχες και ισόβιοι πρόεδροι. Η «φωτιά» μεταδίδεται σα φωτιά σε σπαρμένο κάμπο, με το φύσημα του αγέρα.
Να το ξαναπούμε: Η εξέγερση αυτή δε γίνεται με όπλα. Δεν είναι ένοπλη. Δεν είναι καν βίαιη από την πλευρά των εξεγερμένων. Είναι η απελπισία και η χαμένη αξιοπρέπεια που την κινούν. Τα ιδανικά που φλογίζουν τον απλό άνθρωπο, που νιώθει να χάνεται η ζωή του, τα νιάτα του, μες τη σκουριά και τη μιζέρια.
Είναι το διαδίκτυο, η άμεση επαφή με κοινωνίες που απέχουν χιλιάδες χρόνια από τις δικές τους. Με ανθρώπους που τουλάχιστον νιώθουν ελεύθεροι, έχουν ανθρώπινα δικαιώματα, ελευθερίες, επιλογές…
Τι θα γίνει τελικά; Κανείς δεν μπορεί να το πει.
Το πιο πιθανό είναι να υπάρξει μια σταδιακή και μετρημένη φιλελευθεροποίηση αυτών των καθεστώτων.
Η παγκοσμιοποίηση έρχεται ραγδαία, σκεπάζει ολόκληρο τον πλανήτη και στο μέλλον θα δούμε κι άλλα παρόμοια.
Μακάρι αυτή τη φορά να μην ψηφίσουν και πάλι τα όπλα…
Αλλά οι ελπίδες των ανθρώπων…
Κ.Λ.

Τρίτη 15 Φεβρουαρίου 2011

Η ΤΡΟΪΚΑ Ο ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΑ ΤΡΙΑ ΚΑΚΑ ΤΗΣ ΜΟΙΡΑΣ ΜΑΣ


Η δήλωση του εκπροσώπου της Τρόικας στη συνέντευξη τύπου της 11ης Φεβρουαρίου, ότι πρέπει στα επόμενα τέσσερα χρόνια να πουληθεί δημόσια περιουσία αξίας 50 δισεκατομμυρίων ευρώ προκάλεσε, για πολλοστή φορά ένα ορυμαγδό υστερικών κραυγών και φτηνιάρικων επικοινωνιακών τεχνασμάτων. Και για άλλη μια φορά για την ταμπακέρα λέξη! Για άλλη μια φορά ουδείς είπε το αυτονόητο, ότι δηλαδή όταν μια χώρα χρεοκοπεί η κοινωνία έχει μονάχα δικαίωμα να διαλέξει τον τρόπο που θα φτωχύνει. Κι η επιλογή αυτή είναι βαθύτατα πολιτική. Και ξεχωρίζει την πραγματική Δεξιά από την πραγματική Αριστερά, και τις δυο μαζί από δεξιούς κι αριστερούς γελωτοποιούς. Κι αν η πρώτη, εν μέρει, υπάρχει, η δεύτερη λάμπει δια της απουσίας της.

Η «ατυχής» φράση του εκπροσώπου της Τρόικας έβγαλε σύμπαντα τον πολιτικό κόσμο της χώρας στα κεραμίδια. «Ξεπουλάτε τη χώρα!», ανέκραξε ο όψιμος λάτρης της Αλέκας Παπαρήγα, πλην φευ Πρόεδρος της ΝΔ, Αντώνης Σαμαράς. «Δε θα περάσουν!» ξιφούλκισαν ενθυμούμενοι τα κλέη του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ οι ηγέτες της, ούτως ειπείν, «Αριστεράς». Από κοντά τους κι οι συνήθεις «μωραί παρθένες», οι μονίμως διαμαρτυρόμενοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ. Στο καπάκι μας ήρθαν κι οι λεονταρισμοί του Πρωθυπουργού, ο οποίος έσπευσε να «μαλώσει» τον Πρόεδρο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) και τον αρμόδιο Ευρωπαίο Επίτροπο. Τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) δεν τον πρόλαβε (φαίνεται είχε πάει προς νερού του). Από κοντά και τα κάθε λογής δημοσιογραφικά παπαγαλάκια, απαραίτητο αξεσουάρ της φαρσοκωμωδίας που δειλοί, μοιραίοι κι άβουλοι αντάμα, παρακολουθούμε εδώ κι ενάμιση χρόνο. «Οι προδότες στο Γουδί», ανέκραξαν, εννοώντας τον Πρωθυπουργό της χώρας φυσικά, τα πρώτα υπερακοντίζοντας σε «πατριωτισμό» μέχρι και τη ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ. «Τους έδωσε και κατάλαβαν τους κουτόφραγκους, που θέλουν να μας κάνουν κουμάντο», εννοώντας τον Πρωθυπουργό της χώρας πάντα, παραληρούσαν τα δεύτερα.
Μήπως κάποτε πρέπει να σοβαρευτούμε;
Όλα τα παραπάνω θα ήταν απίστευτα ευχάριστα, αν αποτελούσαν μέρος κάποιας μαυρόασπρης κωμωδίας του ελληνικού κινηματογράφου της δεκαετίας του '50, από αυτές που βλέπουμε στην τηλεόραση για να χωνέψουμε το μεσημεριανό φαγητό τις Κυριακές τ' απομεσήμερο. Δυστυχώς είναι μέρος της καθημερινότητάς μας, στην αυγή της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Ας σοβαρευτούμε λοιπόν κι ας αντιμετωπίσουμε, έστω και τώρα, την κατάσταση κατά πρόσωπο.
Τα όσα είπαν οι εκπρόσωποι της Τρόικας στην επίμαχη συνέντευξη τύπου, όσο ωμά κι αν ακούστηκαν, είναι μέρος του Μνημονίου, που έχει κυρωθεί από τη Βουλή των Ελλήνων. Δεν ειπώθηκε τίποτα παραπάνω, ίσως μάλιστα να ειπώθηκαν πολύ λιγότερα, από όσα ισχύουν. Γιατί στα επόμενα χρόνια το Μνημόνιο, που ας το υπενθυμίσουμε, είναι νόμος του ελληνικού Κράτους, προβλεπει υποχρεωτικά νέες μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, και παράδοση, όσων έχουν μείνει από αυτό που αποκαλούσαμε «κοινή ωφέλεια»,σε ιδιώτες. Δεν πρέπει καν να αποκλειστούν η πλήρης ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών Παιδείας και Υγείας.
Ας μιλήσουμε επιττέλους για πολιτικές διαχείρισης της χρεοκοπίας
Όταν μια χώρα δεν μπορεί να δανειστεί από τις αγορές, όπως ακριβώς συμβαίνει με την Ελλάδα, έχει χρεοκοπήσει. Η διαχείριση της χρεοκοπίας επιδέχεται περισσότερες από μια πολιτικές αντιμετωπίσεις, με διαφορετικές στοχεύσεις και διαφορετικά κριτήρια αξιολόγησης.
Η αξιοπρεπής Δεξιά πολιτική διαχείρισης της χρεοκοπίας συνεπάγεται τη λήψη άμεσων μέτρων για την προστασία των δανειστών, οριζόντιες περικοπές αμοιβών και δαπανών για τη δημιουργία πλεονάσματος που θα διατεθεί για την εξυπηρέτηση του χρέους, κατακόρυφη αύξηση των έμμεσων φόρων και την απαραίτητη δημιουργία αστυνομικού κράτους, για την αντιμετώπιση κάθε κοινωνικής αναταραχής. Κι αν κάποιοι πεινάσουν, τί να κάνουμε; Η αξιοπρέπεια του έθνους απαιτεί θυσίες. Όποιος επιζήσει επέζησε, σημασία έχει η οικονομία να μην έχει ελλείμματα. Με την έννοια αυτή, κάποιες, φιλότιμες είναι η αλήθεια, προσπάθειες της κυβέρνησης για τον περιορισμό της σπατάλης στη Δημόσια Διοίκηση και κάποιες, σε επίπεδο φιλολογικών συζητήσεων εδώ και 18 συναπτούς μήνες, προσπάθειες περιορισμού της φοροδιαφυγής, είναι απλώς εκτός θέματος και βλάπτουν, σε τελική ανάλυση, την προσπάθεια.
Τα προβλήματα με αυτή την πολιτική στην περίπτωσή μας είναι δυο. Το πρώτο, και σοβαρότερο, είναι ότι η πολιτική αυτή εφαρμόζεται, ως μη όφειλε, από ένα κόμμα που δηλώνει σοσιαλιστικό και κέρδισε τις εκλογές υποσχόμενο να μην εφαρμόσει τέτοια πολιτική. Το δεύτερο είναι πως το μεγαλύτερο κόμμα της Δεξιάς, η ΝΔ, αντί να στηρίξει ανεπιφύλακτα, ως όφειλε, την πολιτική αυτή, έχει καταστεί θλιβερή ουρά του ΚΚΕ.
Η αξιοπρεπής Αριστερή πολιτική διαχείρισης της χρεοκοπίας, συνίσταται κατ' αρχή στη διαπραγμάτευση με τους δανειστές, υπό την απειλή της στάσης πληρωμών, για μια λογική μείωση του χρέους, σε ύψη διαχειρίσιμα. Στη συνέχεια, στην άμεση εφαρμογή μεταρρυθμίσεων για τον περιορισμό της διασπάθισης του δημοσίου χρήματος και την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής. Ακολούθως, στη λήψη σειράς κοινωνικών μέτρων για την προστασία των χαμηλών εισοδημάτων. Μαζί με αυτά, τη δραστική μείωση αμυντικών δαπανών και την αξιοποίηση κάθε διαθέσιμου πόρου για την τόνωση της οικονομίας, με συνδυασμό δημοσίων επενδύσεων και χρηματοδοτικών εργαλείων τόνωσης των επιχειρήσεων.
Και η μια και η άλλη πολιτική έμπεριέχουν τη σημαντική μείωση του εισοδήματος της μεσαίας αστικής τάξης. Η διαφορά τους είναι πως ενώ η πρώτη οδηγεί στην προλεταριοποίηση της μεσαίας αστικής τάξης - όπως συνέβη στην Ευρώπη του μεσοπολέμου - η δεύτερη θέτει τις βάσεις για την επάνοδο, σε ορατό μέλλον, στην ευημερία - όπως συνέβη στις ΗΠΑ του μεσοπολέμου, με την εφαρμογή του new deal.
Το πρόβλημα είναι ότι όλα τα παραπάνω δεν ακούστηκαν ούτε μια φορά από τα στόματα των εκπροσώπων της αυτοανακηρυχθείσας «Αριστεράς». Αντιθέτως περιορίστηκαν σε μια ακατάσχετη φλυαρία περί του «κακού καπιταλισμού» και του «καλού σοσιαλισμού», υιοθέτησαν τα πιο αντιδραστικά συντεχνιακά συμφέροντα (βλ. στήριξη στους φαρμακοποιούς), ισχυρίστηκαν ψευδώς ότι η στάση πληρωμών θα σήμαινε να συνεχίσει η μεσαία αστική τάξη να κάνει διακοπές στο Μπαλί με δανεικά χρήματα, και εξανάγκασαν με τη γενικότερη στάση τους, όλο τον κόσμο να πιστέψει πως μόνη πολιτική διαχείριση της χρεοκοπίας ήταν το Μνημόνιο.
Κι όμως η συνέντευξη της 11ης Φεβρουαρίου εμπεριείχε μια είδηση
Θα ήταν άδικο ωστόσο να απαξιώναμε τη συνέντευξη τύπου των εκπροσώπων της Τρόικας. Γιατί, εμμέσως, πλην σαφώς, έβγαλε μια σημαντική είδηση. Από τον περασμένο Νοέμβριο η κυβέρνηση βαυκαλίζεται - και προσπαθεί να πείσει και την κοινωνία - ότι έχει στο τσεπάκι την παράταση αποπληρωμής των δανείων του Μνημονίου και μάλιστα με χαμηλότερο επιτόκιο. Κατά τα λεγόμενα των κυβερνητικών υπευθύνων, που επιζητούν αυτή την παράταση του χρόνου αποπληρωμής ακριβώς επειδή έχουν κατανοήσει ότι δεν αντέχει η κοινωνία τα μέτρα που πρέπει να παρθούν στα επόμενα τέσσερα χρόνια, η παράταση αυτή θα αποφασιστεί στο Συμβούλιο Κορυφής του Μαρτίου. Και με αυτό το επιχείρημα, απορρίπτουν μετά βδελυγμίας τιςε προτάσεις που, ακόμα και κάθε άλλο παρά Αριστεροί κάνουν, - Τζορτζ Σόρος, το ακραία φιλελεύθερο περιοδικό Economist κ.λ.π. - για δρομολόγηση της αναδιάρθρωσης του χρέους. Η έκκληση του Πρωθυπουργού προς τα κόμματα της αντιπολίτευσης για εθνική συναίνεση, εν όψει νέων μέτρων που πρέπει να ληφθούν ως το 2015, ήταν μάλλον προοίμιο της ομολογίας ότι η τόσο επιθυμητή παράταση αποληρωμής δε θα δοθεί, τουλάχιστον τώρα. Η «άκομψη» απάντηση των εκπροσώπων της Τρόικας επιβεβαιώνει τα μαύρα προαισθήματα του Πρωθυπουργού και της κυβέρνησης. Κι αυτό ίσως να είναι και η μόνη δικαιολογία για την «οργή του Πρωθυπουργου».

Γιάννης Χρυσοβέργης

Υ.Γ Η ανάρτηση αυτή αναδημοσιεύεται από το διαδικτυακό ΜΜΕ του Ηρακλείου Κρήτης ΕΚΡΗΚΤΙΚΟ

Κυριακή 13 Φεβρουαρίου 2011

Οι «απροσδόκητες» εξεγέρσεις στις Αραβικές χώρες



Η εξέγερση στην Τυνησία ξάφνιασε τους πάντες. Η ταχύτητα με την οποία εξαπλώθηκε και μεταδόθηκε στην Αίγυπτο, στην Υεμένη και στην Ιορδανία προκάλεσε πανικό στις αραβικές κυβερνήσεις, ανησυχία στο Ισραήλ κι αμηχανία στη Δύση. Η αυξανόμενη φτώχεια, η απουσία προοπτικής για τους νέους, η διαφθορά των αυταρχικών αραβικών καθεστώτων και οι νέες τεχνολογίες της επικοινωνίας έκαναν την εξέγερση να εξαπλωθεί σαν τη φωτιά στα φρύγανα.

Στη δεκαετία του ’50 ο αραβικός κόσμος γνώρισε μια σειρά επαναστάσεων που, σάρωσαν τα πάντα στο διάβα τους. Στη Μέση Ανατολή, η οργή του πληθυσμού για την ήττα των αραβικών στρατών στον πόλεμο του 1948 κατά του Ισραήλ οδήγησε σε μια σειρά από στρατιωτικά πραξικοπήματα εθνικιστών αξιωματικών, οι οποίοι υπόσχονταν να αποκαταστήσουν την τιμή των Αράβων. Στις γαλλικές κτήσεις της Βόρεια Αφρικής ξεσπούσαν νικηφόρες λαϊκές επαναστάσεις κατά της αποικιοκρατίας.
Τα νέα εθνικιστικά καθεστώτα υποσχέθηκαν να εκδιώξουν το Ισραήλ από τα αραβικά εδάφη και να μοιράσουν δίκαια τον πλούτο. Χάρη στα κοινωνικά μέτρα που πήραν μειώθηκε θεαματικά ο αναλφαβητισμός, μειώθηκε δραστικά η παιδική θνησιμότητα, αυξήθηκε κατά πολύ ο μέσος όρος ζωής και βελτιώθηκε το βιοτικό επίπεδο. Ως τα τέλη της δεκαετίας του ’80, οι ψηλές τιμές του πετρελαίου και οι προνομιακές εμπορικές συμφωνίες που είχαν συνάψει με τη Σοβιετική Ένωση επέτρεπαν στα καθεστώτα αυτά να εξασφαλίζουν στους πληθυσμούς αξιοπρεπείς συνθήκες ζωής. Το αποτέλεσμα ήταν ο πολλαπλασιασμός του πληθυσμού μέσα σε λίγες μόνο δεκαετίες.
Έτσι, παρά την προφανή αποτυχία των νέων καθεστώτων να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το Ισραήλ και παρά τον αυταρχισμό τους και τη διαφθορά που βασίλευε σε όλη την κλίμακα της διοίκησης, οι κοινωνικές αντιδράσεις ήταν μηδαμινές.
Η πτώση των τιμών του πετρελαίου στο δεύτερο μισό της δεκαετία του ’80 έφερε και τα πρώτα συμπτώματα της κρίσης. Οι κατά το σοβιετικό πρότυπο κρατικές οικονομίες έπαψαν να είναι σε θέση να εξασφαλίζουν θέσεις εργασίας για τους ολοένα περισσότερους νέους που έμπαιναν στην αγορά εργασίας. Η κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και η παγκοσμιοποίηση ενέτειναν ακόμα περισσότερο την κοινωνική κρίση. Τα κρατικά στελέχη έγιναν ιδιοκτήτες των μέχρι τότε κρατικών εταιρειών, η επιδότηση των τιμών στα βασικά είδη διατροφής καταργήθηκε, η ανεργία της νεολαίας άρχισε να παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις.
Επιπλέον η αποτυχία της εφαρμογής της συμφωνίας του Όσλο κι ο ενταφιασμός των ελπίδων για αξιοπρεπή λύση του Παλαιστινιακού σηματοδότησαν την οριστική αποτυχία του άλλου μεγάλου στόχου των αραβικών καθεστώτων: την αποτελεσματική αντιμετώπιση του Ισραήλ. Αποστερημένα από κάθε πολιτική νομιμοποίηση τα αραβικά καθεστώτα κατέφευγαν, όλα αυτά τα χρόνια, σε ολοένα περισσότερη καταστολή.
Την ίδια στιγμή όμως, οι ανάγκες του ανοίγματος των αραβικών οικονομιών στην παγκόσμια αγορά επέτρεπαν σε ολοένα περισσότερους νέους την πρόσβαση στα νέα τεχνολογικά εργαλεία επικοινωνίας: την κινητή τηλεφωνία και το διαδίκτυο. Οι παρωχημένοι μηχανισμοί λογοκρισίας των καθεστώτων δεν έχουν τη δυνατότητα να λογοκρίνουν το διαδίκτυο χωρίς να προκαλέσουν εμπόδια στη δραστηριότητα των επιχειρήσεων.
Στην αυγή του 21ου αιώνα το σύνολο των αραβικών χωρών, κυβερνάται από διεφθαρμένες αυταρχικές εξουσίες. Η συντριπτική πλειοψηφία των πληθυσμών είναι κάτω των 30 ετών, χωρίς την παραμικρή προοπτική εξεύρεσης απασχόλησης. Μεγάλες ομάδες του πληθυσμού – το ποσοστό ποικίλει από 15% στην Ιορδανία και στο Μαρόκο μέχρι 46% στη Λωρίδα της Γάζας και στην Υεμένη – ζουν κάτω από το όριο της φτώχιας. Η δραματική αύξηση των τιμών των τροφίμων και των καυσίμων μέσα στο 2010 ήταν η σταγόνα που έκανε το ποτήρι να ξεχειλίσει. Η ταχύτατη διακίνηση των πληροφοριών, χάρη στο facebook, στο twitter και στα SMS έφερε την εξάπλωση της αναταραχής. Κι η έξωση του Προέδρου Μπεν Αλί στην Τυνησία έδωσε στην αραβική νεολαία, για πρώτη φορά μετά από πολλές δεκαετίες, την ελπίδα ότι μπορεί να ξαναπάρει τη τύχη της στα χέρια της.

Γιάννης Χρυσοβέργης

Υ.Γ. Το κείμενο αυτό είχε γραφεί λίγες μέρες πριν από την τελική ανατροπή του Μουμπάρακ. Όπως όλα δείχνουν, σειρά πήραν πλέον η Αλγερία και η Υεμένη. Το αν θα καταλήξει κι εκεί σε καθεστωτικές ανατροπές στο άμεσο μέλλον είναι άγνωστο. Το βέβαιο είναι πως ο αραβικός κόσμος ξυπνάει από λήθαργο πολλών δεκαετιών.