Τετάρτη 1 Αυγούστου 2012

Από τη φυσική ιστορία στη μεταφυσική


Στα δάση της κεντρικής Ευρώπης ζει η σαλαμάντρα της φωτιάς (salamandra salamandra σύμφωνα με το φυσιοδίφη Λιναίο), ένα είδος σαύρας που συχνά κρύβεται σε κορμούς δέντρων. Παλιά, όταν οι ξυλοκόποι έκοβαν δέντρα και άναβαν φωτιά με τους κομμένους κορμούς, το ερπετό αυτό αναγκαζόταν να εγκαταλείψει την κρυψώνα του, οπότε εμφανιζόταν να βγαίνει μέσα από τις φλόγες.
Σε αυτό το σημείο αρχίζει η αφήγηση του αποκρυφιστή. Σύμφωνα με σχετικές διδασκαλίες η σαλαμάντρα είναι «στοιχειό της φωτιάς» που μπορεί να εντοπιστεί σε εστίες φωτιάς, σε καμινάδες σπιτιών, ή ακόμα και στην ατμόσφαιρα, όταν παράγονται αστραπές. Το στοιχειό σαλαμάντρα θεωρείται ότι είναι φορέας μεγάλης ενέργειας, που μπορεί να «κάψει», ή αλλιώς να καταστρέψει σωματικά και ψυχολογικά τον όποιο άμαθο και ανυποψίαστο που θα έρθει σε επαφή μαζί της.
Η πόλη Σαλαμάνκα (Ισπανία) είναι γνωστή κυρίως για το πανεπιστήμιό της, που είναι από τα αρχαιότερα της Ευρώπης και από εκεί είχαν περάσει Άραβες σοφοί, που επιδόθηκαν στην αλχημεία και στη μελέτη της θερμικής συμπεριφοράς της ύλης. Είναι βέβαιο ότι οι λέξεις Σαλαμάνκα και Σαλαμάντρα, που είναι αραβικής προέλευσης, σχετίζονται μεταξύ τους, με την έννοια ότι η πρώτη προέρχεται από τη δεύτερη. Και αυτή η σχέση έχει να μας πει πολλά για το πώς, στη σκέψη του αποκρυφιστή, συνδέεται η φωτιά με τη σοφία. Η φωτιά, με τη θερμική της ενέργεια, μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα δημιουργική ως εμπειρία  για το «σοφό» που θα τη διαχειριστεί σωστά και θα κάψει τον όποιο αδέξιο που θα παίξει μαζί της. Με άλλα λόγια, η γνώση μπορεί να αποβεί καταστροφική για όποιον την προσεγγίσει λάθος (βλ. για παράδειγμα πυρηνική βόμβα).
Νομίζω πως και η Σαλαμάνκα των σοφών Αράβων έχει και αυτή τη δική της ενέργεια, που με τον τρόπο της μπορεί να επηρεάσει, να εμπνεύσει, ίσως και να φέρει στα όριά του τον επισκέπτη που θα τύχει να συντονιστεί με κάποιον τρόπο με τους ρυθμούς αυτής της πόλης. Και ένα ταξίδι στη Σαλαμάνκα, μπορεί να αποβεί αξέχαστο, για μερικούς. Αλλά σίγουρα αξίζει τον κόπο.
Το κειμενάκι αυτό γράφτηκε με αφορμή τα τριάντα χρόνια που συμπληρώνονται φέτος από το πρώτο μου ταξίδι στην Ισπανία. Αύγουστος ήταν και τότε...

Γιώργος Αιμ. Σκιάνης     

Δεν υπάρχουν σχόλια: